Hadis: Satu Penilain Semula #25

Bab V: Kesimpulan: Kembali Kepada Ajaran Nabi Muhammad Yang Asal - Quran

Penyelewengan Umat Islam

Proses penukaran pegangan umat Islam daripada Quran semata-mata kepada Quran dan Hadis sebagai sumber teologi dan perundangan, seperti yang ditaja oleh Imam Shafi’i pada awal abad ketiga Islam, tidak berlaku sepenuhnya dan dengan pstinya dalam masa satu dekad ataupun setengah abad. Ia memakan masa kita-kira empat atau lima abad, bermula dari abad kedua hingga abad keenam Islam.13 Seperti telah kita lihat bab Bab III pertelagahan politik dan teologi telah mula berlaku dalam dekad-dekad kedua, ketiga, keempat dan kelima; namun demikian selagi Quran saja dianggap sebagai sumber perundangan dan teologi Islam dan sunnah Nabi sebagai satu contoh (yang boleh diikut atau ditolak) dan Hadis/Sunah belum diinstitusikan sebagai satu autoriti, umat Islam masih boleh menyelesaikan perbezaan pendapat dan perbalahan mereka, seperti wang diperingahkan oleh /tuhan dengan merujuk kepada Tuhan dan rasul, yakni perutusanNya, Quran.¹⁴ Tetapi dari abad ketiga hingga abad keenam Islam keadaan-keadaan sosial umat Islam sudah banyak berubah dan Hadis/Sunnah sudah diterima dan dipegang sebagai satu sumber teologi dan perundangan oleh seluruh umat Islam. Dengan pegangan baru ini, perpecahan tidak dapat dielak, dan kemerosotan, kemunduran, keruntuhan dan kejatuhan mula menimpa masyarakat Islam.¹⁵

Seperti telah kita lihat, apa yang dikatakan buku-buku Hadis ‘sahih’ tidaklah mengandungi kata-kata atau perbuatan-perbuatan Nabi. Mereka hanya mengandungi apa yang dianggap oleh pengumpul-pengumpul Hadis, iaitu Bukhari, Muslim, Tirmidhi, Abu Daud, al-Nasa’i dan Ibn Majah, sebagai hadis-hadis ‘sahih’, atau laporan-laporan ‘sahih’ mengenai kata-mara dan perbuatan-perbuatan Nabi. Pendek kata, hadis tidak lain ialah satu ajaran palsu yang telah dikaitkan dengan nama Nabi, bertentangan dengan kehendak beliau. Oleh sebab itu, Tuhan telah memberitahu kepada kita dalam Quran bahawa pada hari akhirat kelak Nabi akan mengadu kepada Tuhan bahawa umatnya telah membelakangkan Quran.¹⁶ Harus diperhatikan bahawa Nabi Muhammad tidak mengadu umatnya membelakangkan Hadis/Sunnah!

Adalah logikal sekali jika kita ingin memuliakan dan mengikut Nabi Muhammad, kita mestilah kembali kepada ajaran beliau yang asal dan yang sebenar, iaitu Quran, serta membersihkan nama beliau dari khurafat dan bid’ah jahat yang telah dihubungkan dengan nama beliau. Kita tidak boleh mengelak daripada tanggungjawab ini, walaupun setengah kita tidak suka. Nabi sendiri telah menerangkan bahawa tugas beliau semata-mata menyampaikan Quran, dan beliau sendiri mengikut Quran dan tidak lain daripada Quran.¹⁷

Perkembangan negatif ini telah berlaku dalam masyarakat Islam, seperti telah kita katakan tadi, oleh kerana kelemahan umum manusia untuk mendewa-dewakan sesama manusia. Dalam sejarahnya manusia telah mendewa-dewakan nabi-nabi, wali-wali, para rahib dan ulama, guru-guru, pemimpin-pemimpin, kebendaan dan patung-patung. Kesilapan ini telah dilakukan oleh semua umat, umat Islam tidak terkecuali. Cara yang terbaik untuk mengelak dan mengatasi kelemahan ini, pada pendapat saya, ialah dengan mengenakan kritikan saintifik Islam terhadap semua faham, teori, falsafah dan sistem yang diwujudkan oleh manusia dan terhadap semua tokoh, seperti yang telah saya terangkan dalam Bab I.¹⁸ Hanya dengan berbuat demikian dapat kita mengasingkan kebenaran dari kepalsuan dan menegakkan kebenaran dan menghapuskan kepalsuan dalam sesuatu ajaran.

Oleh kerana satu rejim taqlid telah dipaksakan ke atas umat Islam dari kira-kira abad kedua belas hingga akhir abad kesembilan belas atas nama agama maka segala ajaran ‘empat Imam Besar’, malah seluruh warisan teologi dan perundangan Islam diterima bulat-bulat oleh umat Islam.¹⁹ Ada banyak faktor yang telah menimbulkan rejim taqlid ini padazaman itu, tetapi kita tidak dapat membicarakan perkara itu di sini. Namun demikian, perlulah kita sedar bahawa setelah hampir setarus tahun pintu ijtihad disytiharkan dibuka kembali oleh gerakan islah Muhammad Abduh, rejim taqlid ini masih belum hapus sama sekali. Malah ia masih kuat.

Kekecohan yang telah berlaku di sekitar ceramah ini satu bukti yang nyata. Sekiranya masyarakat Islam, khasnya golongan-golongan pemimpin dan cendekiawannya, telah terus berpegang teguh kepada perintah-perintah Tuhan supaya kita tidak menerima sesuatu yang kita sendiri tidak pasti,²⁰ dan supaya kita mendengar semua pandangan dan mengikut yang paling baik,²¹ dan melakukan kritikan saintifik Islam terhadap semua karya ahli-ahli teologi kita yang penting, sepertimana cendekiawan Eropah moden melakukan kritikan saintifik mereka terhadap karya-karya cendekiawan mereka, kemungkinan besar rejim taqlid ini tidak akan berkepanjangan hingga kira-kira tujuh abad. Pada pendapat saya, penilaian semula secara kritikal terhadap seluruh warisan tamadun Islam ialah satu daripada tugas-tugas besar yang harus dilaksanakan oleh cendekiawan Islam dalam masa tiga puluh tahun akan datang.

Quran Membebaskan Manusia

Quran mengajar kita bahawa agama tauhid Islam pertama kali dibawa oleh Nabi Ibrahim22 dan diperturunkan dan disesuaikan melalui satu rangkaian nabi-nabi, termasuk Musa dan Isa, hingga disempurnakan pada nabi terakhir, Nabi Muhammad. Walaupun agama itu sama, Islam (yang bererti tunduk kepada Tuhan), tetapi undang-undang atau syariat yang dibawa oleh Nabi Muhammad berbeza dari undang-undang Nabi Isa dan Nabi Musa. Ini adalah kerana masyarakat manusia berkembang dan perubahan-perubahan undang-undang perlu untuk menyesuaikan dengan perkembangan-perkembangan itu.²³

Oleh kerana Nabi Muhammad nabi penghabisan, yang dikirim kepada dunia yang pada waktu itu sedang melangkah pintu zaman moden yang berdasarkan ilmu, maka ciri terpenting dalam undang-undang Muhammad ialah pembebasan manusia dari segala macam tahyul dan khurafat. Ciri ini dinyatakan dalam salah sebuah ayat Quran yang berbunyi: “Juga bagi mereka yang mengikuti rasul, nabi ummi, yang mereka dapati tercatat dalam kitab-kitab Taurat dan Injil mereka. Beliau menyuruh mereka berbuat baik dan menjauhi kejahatan, dan beliau menghalalkan bagi mereka benda-benda yang baik dan mengharamkan benda-benda yang buruk, dan beliau membebaskan mereka dari bebanan-bebanan perjanjian mereka dan membuang belenggu-belenggu yang mengikat mereka. Dengan demikian, mereka yang percaya kepadanya, memuliakannya, menyokongnya dan mengikut cahaya yang diturunkan bersamanya, merekalah yang menang.”²⁴ Pembebasan ini ialah pembebasan daripada sekatan-sekatan dan kongkongan-kongkongan syariat-syariat dulu.

Seperti telah kita lihat, bila umat Islam awal, dalam masa tiga ratus tahun pertama, menggunakan sepenuhnya kebebasan ini, mereka menempa sebuah tamadun material dan intelektual yang agung di waktu Eropah masih tenggelam dalam kegelapan Zaman Pertengahannya. Bila Eropah bangun semula dalam abad-abad keenam belas dan ketujuh belas setelah mendapat inspirasi dan galakan dari tamadun dan ilmu baru Islam, Eropahlah yang meneruskan dan mengembangkan tradisi keilmuan yang dibawa oleh Islam. Inilah yang menyebabkan seorang ahli falsafah Islam moden, Muhammad Iqbal, berkata: “Ada satu masa bila pemikiran Eropah menerima ilham daripada dunia Islam. Perkembangan yang amat menarik perhatian dalam sejarah moden, walau bagaimanapun, ialah pesatnya pergerakan pemikiran dunia Islam ke arah Eropah. Tidak ada kesalahan apa-apa di dalam pergerakan ini, kerana kebudayaan Eropah di lapangan intelaknya, ialah semata-mata satu perkembangan kemudiannya dari setengah tahap-tahap penting kebudayaan Islam.”²⁵

Sambongan: Dua Penyelewengan Umat Muhammad