Esei ini telah saya tulis pada 18 Februari, 2010 untuk membetulkan salah faham di kalangan sesetengah orang dalam kumpulan apa yag dipanggil kumpulan "Quran saja" di Malaysia. -- K.A.
IKUT QURAN – APA MAKNANYA?
Oleh: Kassim Ahmad
18 Februari, 2012
Pada tahun 1982 Dr. Rashad Khalifa
menerbitkan sebuah buku menolak Hadis secara keseluruhan dan menganjurkan
supaya umat Islam ikut Quran semata-mata. Hujah beliau Hadis yang sebenar itu
Quran. Beliau lupa bahawa perkataan ‘hadis’ juga bermakna ‘berita’ atau
‘perkara’. Apabila saya menerbitkan buku saya Hadis: Satu Penilain Semula pada tahun 1986, beliau menelefon saya
menyatakan beliau faham mengapa saya tidak menolak Hadis secara total. Sebenarnya
pendirian saya berbeza dengan beliau secara berprinsip, bukan kerana saya mahu
bertolak ansur dengan prasangka kebanyakan orang Islam yang taksub kepada
hadis.
Ramai juga orang Islam di seluruh
dunia, termasuk di Malaysia, menjadi pengikut Dr. Rashad Khalifa, dan menolak
pendirian saya. Esei ini saya tulis dengan tujuan untuk menghuraikan makna
sebenar cogankata “Ikut Quran”.
Surah Al-Nesa (4), ayat 59 menyatakan dua sumber kuasa. Sumber utama ‘Allah dan rasul’; sumber tambahan
‘mereka yang berkuasa’. Ayat itu berbunyi: “Hai orang yang beriman, hendaklah
kamu taat kepada Allah, dan hendaklah kamu taat kepada rasul, dan kepada mereka
yang berkuasa di antara kamu...” Ayat ini penting sekali, kerana ia menerangkan
hakikat dua sumber kuasa atau undang-undang: pertama dan utama, Quran; kedua
dan sampingan, pemimpin. Quran boleh diumpamakan sebagai perlembagaan, dan
pemimpin, undang-undang tambahan atau undang-undang
kecil, dengan syarat undang-undang tambahan ini tidak melanggar perlembagaan.
Di bawah konsep ‘pemimpin’ boleh
dimasukkan apa yang dikatakan Hadis/Sunnah Nabi, dan ajaran-ajaran manusia yang
lain, seperti sains, sejarah dan falsafah. Ajaran-ajaran ini, yang selaras
dengan ajaran Quran, terpakai; yang bercanggah, batal.
Inilah makna ayat ini. Amat jelas
dan tiada kekeliruan sedikit pun di dalamnya.
Ambil contoh wahyu yang pertama yang
turun kepada Nabi Muhammad: “Bacalah dengan nama Tuanmu yang menjadikan ...”
(96: 1-5) Nyatalah perintah baca ini menyuruh manusia membaca semua dengan kritis: ambil
yang baik dan buang yang buruk. Ini makna frasa ‘baca dengan nama Tuanmu yang
menjadikan’. Perintah ini bukan ditujukan kepada Quran, kerana tiada disebut
perkataan ‘Quran’ dalam ayat itu. Lagi pun, Quran belum ada pada masa itu! Ini
bermakna Hadis pun kita kena baca juga, tetapi baca dengan kritis. Begitu juga
kita kena baca kitab Taurat, dan kitab-kitab agama-agama lain. Begitu juga kita
kena baca sains, sejarah dan falsafah. Sebenarnya, perintah baca ini suatu
revolusi besar dalam perkembangan fikiran manusia.
Apabila kita mengikut Quran, tidak
bermakna kita tidak perlu membaca buku-buku lain. Quran sendiri, seperti yang
telah saya tunjukkan, menyuruh kita membaca buku-buku lain dengan syarat kita
membacanya dengan kritis.
Timbul soalan siapakah yang
menghuraikan Quran, Nabi Muhammad (seperti yang didakwa oleh Ahlul-Hadis), atau
siapa? Seperti biasa, Quran memberi jawapannya pada banyak tempat . Ayat 55: 1-2 menyatakan Tuhan
yang mengajar Quran. Ayat 75: 16-19 menyatakan Tuhan dan agen-agen-Nya
(termasuk nabi Muhammad dan cendekiawan pada semua zaman pasca-Quran). Ayat 35: 31-32 menyatakan mereka yang Tuhan
pilih saja daripada generasi-generasi kemudian yang boleh menerimanya, yakni
yang beriman dengan Quran dan boleh menghuraikannya. Ayat 3: 7 menyatakan bahawa tidak siapa boleh
mentafsirkan ayat-ayat kiasan, melainkan Tuhan dan mereka yang pakar.
Saya telah memberi sembilan prinsip
kaedah tafsir yang saintifik dalam buku saya Hadith: A Re-evaluation (1996: U.S.A.), hlm. 126-151.
Saya ingin
memperingatkan pengkaji Quran supaya membaca dan mengkaji Quran secara
keseluruhan. Pembacaan dan pengkajian mestilah dilakukan secara keseluruhan,
bukan setengah-setengah. “Kami akan menyoal mereka yang membahagi-bahagikan,
yang menerima Quran setengah-setengah saja.” (Quran, 15: 90-91)
Quran juga
menyuruh kita bertanya kepada para ilmuwan (perhatikan bukan ulama, kerana
kasta paderi tiada dalam Islam; ia diimport dari agama-agama Hindu dan
Kristian). (16: 43; 10: 94)
Dengan
ringkasnya, mengikut Quran bererti mengikut kebenaran dan ajaran-ajaran yang
logikal, bukan khurafat.